VIII. CARTA DE FORESTA. [1107] (6 NOVEMBER, 1217.)

Henricus Dei gratia rex Anglie, dominus Hibernie, dux Normannie, Aquitanie et comes Andegavie, archiepiscopis, episcopis, abbatibus, prioribus, comitibus, baronibus, justiciariis, forestariis, vicecomitibus, prepositis, ministris, et omnibus ballivis et fidelibus suis, salutem. Sciatis quod, intuitu Dei et pro salute anime nostre et animarum antecessorum et successorum nostrorum, ad exaltacionem Sancte Ecclesie et emendacionem regni nostri, concessimus et hac presenti carta confirmavimus pro nobis et heredibus nostris in perpetuum, de consilio venerabilis patris nostri domini Gualonis tituli sancti Martini presbiteri cardinalis et apostolice sedis legati, domini Walteri Eboracensis archiepiscopi, Willelmi Londoniensis episcopi, et aliorum episcoporum Anglie, et Willelmi Marescalli comitis Penbrocie, rectoris nostri et regni nostri, et aliorum fidelium comitum et baronum nostrorum Anglie, has libertates subscriptas tenendas in regno nostro Anglie, in perpetuum:

1. In primis omnes foreste quas Henricus rex avus noster afforestavit videantur per bonos et legales homines et, si boscum aliquem alium quam suum dominicum afforestaverit ad dampnum illius cujus boscus fuerit, deafforestentur. Et si boscum suum proprium afforestaverit, remaneat foresta, salva communa de herbagio et aliis in eadem foresta, illis qui eam prius habere consueverunt.

2. Homines qui manent extra forestam non veniant decetero coram justiciariis nostris de foresta per communes summoniciones, nisi sint in placito, vel plegii alicujus vel aliquorum qui attachiati sunt propter forestam.

3. Omnes autem bosci qui fuerunt afforestati per regem Ricardum avunculum nostrum, vel per regem Johannem patrem nostrum usque ad primam coronacionem nostram, statim deafforestentur, nisi fuerit dominicus boscus noster.

4. Archiepiscopi, episcopi, abbates, priores, comites et barones et milites et libere tenentes, qui boscos suos habent in forestis, habeant boscos suos sicut eos habuerunt tempore prime coronacionis predicti regis Henrici avi nostri, ita quod quieti sint in perpetuum de omnibus purpresturis, vastis et assartis factis in illis boscis, post illud tempus usque ad principium secundi anni coronacionis nostre. Et qui de cetero vastum, purpresturam, vel assartum sine licencia nostra in illis fecerint, de vastis et assartis respondeant.

5. Reguardores nostri eant per forestas ad faciendum reguardum sicut fieri consuevit tempore prime coronacionis predicti regis Henrici avi nostri, et non aliter.

6. Inquisicio, vel visus de expeditacione canum existencium in foresta, decetero fiat quando debet fieri reguardum, scilicet de tercio anno in tercium annum; et tunc fiat per visum et testimonium legalium hominum et non aliter. Et ille, cujus canis inventus fuerit tunc non expeditatus, det pro misericordia tres solidos; et de cetero nullus bos capiatur pro expeditacione. Talis autem sit expeditacio per assisam communiter quod tres ortilli abscidantur sine pelota de pede anteriori; nec expeditentur canes de cetero, nisi in locis ubi consueverunt expeditari tempore prime coronacionis regis Henrici avi nostri.

7. Nullus forestarius vel bedellus decetero faciat scotale, vel colligat garbas, vel avenam, vel bladum aliud, vel agnos, vel porcellos, nec aliquam collectam faciant; et per visum et sacramentum duodecim reguardorum quando facient reguardum, tot forestarii ponantur ad forestas custodiendas, quot ad illas custodiendas rationabiliter viderint sufficere.

8. Nullum suanimotum de cetero teneatur in regno nostro nisi ter in anno; videlicet in principio quindecim dierum ante festum Sancti Michaelis, quando agistatores conveniunt ad agistandum dominicos boscos nostros; et circa festum Sancti Martini quando agistatores nostri debent recipere pannagium nostrum; et ad ista duo suanimota conveniant forestarii, viridarii, et agistatores, et nullus alius per districtionem; et tercium suanimotum teneatur in inicio quindecim dierum ante festum Sancti Johannis Baptiste, pro feonacione bestiarum nostrarum; et ad istud suanimotum tenendum convenient forestarii et viridarii et nulli alii per districtionem. Et preterea singulis quadraginta diebus per totum annum conveniant viridarii et forestarii ad videndum attachiamenta de foresta, tam de viridi, quam de venacione, per presentacionem ipsorum forestariorum, et coram ipsis attachiatis. Predicta autem suanimota non teneantur nisi in comitatibus in quibus teneri consueverunt.

9. Unusquisque liber homo agistet boscum suum in foresta pro voluntate sua et habeat pannagium suum. Concedimus eciam quod unusquisque liber homo possit ducere porcos suos per dominicum boscum nostrum, libere et sine inpedimento, ad agistandum eos in boscis suis propriis, vel alibi ubi voluerit. Et si porci alicujus liberi hominis una nocte pernoctaverint in foresta nostra, non inde occasionetur ita quod aliquid de suo perdat.

10. Nullus de cetero amittat vitam vel menbra pro venacione nostra; set, si aliquis captus fuerit et convictus de capcione venacionis, graviter redimatur, si habeat unde redimi possit; et si non habeat unde redimi possit, jaceat in prisona nostra per unum annum et unum diem; et, si post unum annum et unum diem plegios invenire possit, exeat a prisona; sin autem, adjuret regnum Anglie.

11. Quicunque archiepiscopus, episcopus, comes vel baro transient per forestam nostram, liceat ei capere unam vel duas bestias per visum forestarii, si presens fuerit; sin autem, faciat cornari, ne videatur furtive hoc facere.

12. Unusquisque liber homo decetero sine occasione faciat in bosco suo, vel in terra sua quam habeat in foresta, molendinum, vivarium, stagnum, marleram, fossatum, vel terram arabilem extra cooperatum in terra arabili, ita quod non sit ad nocumentum alicujus vicini.

13. Unusquisque liber homo habeat in boscis suis aereas, ancipitrum et spervariorum et falconum, aquilarum, et de heyrinis et habeat similiter mel quod inventum fuerit in boscis suis.

14. Nullus forestarius de cetero, qui non sit forestarius de feudo reddens nobis firmam pro balliva sua, capiat chiminagium aliquod in balliva sua; forestarius autem de feudo firmam nobis reddens pro balliva sua capiat chiminagium, videlicet pro careta per dimidium annum duos denarios, et per alium dimidium annum duos denarios, et pro equo qui portat sumagium per dimidium annum unum obolum, et per alium dimidium annum obolum, et non nisi de illis qui de extra ballivam suam, tanquam mercatores, veniunt per licenciam suam in ballivam suam ad buscam, meremium, corticem vel carbonem emendum, et alias ducendum ad vendendum ubi voluerint: et de nulla alia careta vel sumagio aliquod chiminagiumchiminagiumcapiatur: et non capiatur chiminagium nisi in locis illis ubi antiquitus capi solebat et debuit. Illi autem qui portant super dorsum suum buscam, corticem, vel carbonem, ad vendendum, quamvis inde vivant, nullum de cetero dent chiminagium. De boscis autem aliorum nullum detur chiminagium forestariisforestariisnostris, preterquam de dominicis boscis nostris.

15. Omnes utlagati pro foresta tantum a tempore regis Henrici avi nostri usque ad primam coronacionem nostram, veniant ad pacem nostram sine inpedimento, et salvos plegios inveniant quod de cetero non forisfaciant nobis de foresta nostra.

16. Nullus castellanus vel alius ten eat placita de foresta sive de viridi sive de venacione, sed quilibet forestarius de feudo attachiet placita de foresta tam de viridi quam de venacione, et ea presentet viridariis provinciarum et cum irrotulata fuerint et sub sigillis viridariorum inclusa, presententur capitali forestario cum in partes illas venerit ad tenendum placita foreste, et coram eo terminentur.

17. Has autem libertates de forestis concessimus omnibus, salvis archiepiscopis, episcopis, abbatibus, prioribus, comitibus, baronibus, militibus et aliis tam personis ecclesiasticis quam secularibus, Templariis et Hospitalariis, libertatibus et liberis consuetudinibus in forestis et extra, in warennis et aliis, quas prius habuerunt. Omnes autem istas consuetudines predictas et libertates, quas concessimus in regno nostro tenendas quantum ad nos pertinet erga nostros, omnes de regno nostro tam clerici quam laici observent quantum ad se pertinet erga suos. Quia vero sigillum nondum habuimus, presentem cartam sigillis venerabilis patris nostri domini Gualonis tituli Sancti Martini presbiteri cardinalis, apostolice sedis legati, et Willelmi Marescalli comitis Penbrok, rectoris nostri et regni nostri, fecimus sigillari. Testibus prenominatis et aliis multis. Datum per manus predictorum domini legati et Willelmi Marescalli apud Sanctum Paulum Londonie, sexto die Novembris, anno regni nostri secundo.

1094. The text is founded on that of the Statutes of the Realm, I. 1; but has been also collated with the admirable text prepared by M. Bémont, Chartes, 1–6, whose emendations have been freely used not only for this Charter, but for all those which follow in this Appendix. M. Bémont gives an exhaustive account of the copies of the lost original of Henry’s charter.

1095. The text is founded on that of the Statutes of the Realm, I. 3. Cf. Bémont, Chartes, 8–10, who discusses the various editions. Mr. R. Lane Poole has noted the variants of an original of the Charter preserved in the muniment room of Salisbury Cathedral; see Report on Manuscripts in Various Collections, I. 384-5 (Historical Manuscripts Commission, 1901). Two of these variants have been here adopted (a) “regem Anglie” for “regem Anglorum” and (b) “postmodum” added after “pontifice.”

1096. The text is taken from that given in Statutes of the Realm, I. 4, which is founded on a copy of the original preserved in the British Museum (Cotton, Claudius D. II., folio 107). Cf. Bémont, Chartes, 12–14.

1097. See supra, pp. 202-5 and Index. The text is founded upon that published by Mr. J. H. Round in the English Historical Review, VIII. 288, but effect has been given to most of the emendations suggested by Mr. Hubert Hall and Mr. G. W. Prothero. Cf. Ibid., IX. 117 and 326. The copy in the French Archives follows, on the same parchment, a copy of the Charter of Liberties of Henry I. from which it is separated by the following words (indicating the nature of both documents, the one that had gone before and the other that was to follow): “Hec est Carta Regis Henrici per quam barones querunt libertates et hec consequentia concedit Rex Johannes.” Then follow twelve clauses which are here numbered for convenience of reference, although no numbers appear in the copy.

1098. The text is taken from that of the Statutes of the Realm, I. 7-8, which is founded on the original in the British Museum. See supra, 200–202. Cf. Bémont, Chartes, 15–23.

1099. The text follows that of New Rymer, I. 133, but has been collated with Rot. Pat., I. 143 (17 John m. 23) and two corrections made. This writ is here given as a specimen of many despatched during the week following the truce at Runnymede, intimating that peace had been made, and instructing release of hostages, etc. This writ is referred to supra 48 n. and 49 n. where its date is discussed.

1100. See supra, p. 522. The text is given in New Rymer, I. 134, and in Rot. Pat., I. 144 (17 John m. 23).

1101. See supra, pp. 50-51, 512–3 and 552. The text is taken from Rot. Pat., I. 180 (17 John m. 23, d.). It will be found also in New Rymer, I. 134, and in Stubbs Sel. Chart., 306–7.

1102. See supra, p. 553. The text is given by New Rymer, I. 134, and in Rot. Pat., I. 134 (17 John, m. 21). A French version appears in D’Achery, Spicilegium, XII. 573, and in Bémont, Chartes, xxiv. n.

1103. See supra, pp. 51-2 and 560-1. The text is taken from New Rymer, I. 133 on the authority of Rot. Claus., 17 John, m. 27 d. It is printed by Blackstone, Great Charter, 25–6.

1104. See supra, pp. 52, 513, and 560. The protest is recorded in Rot. Claus., 17 John, m. 27 d.; and is printed in New Rymer, I. 134.

1105. See supra, 560. The protest is printed in Rot. Pat., I. 144 (17 m. 21 d.), and also in New Rymer, I. 134.

1106. See supra, pp. 171-9. The text is taken from that of the Statutes of the Realm, I. 17-19.

1107. See supra, pp. 171-2. The text is taken from that of the Statutes of the Realm, I. 20-21.